लोकल ट्रेन ला मुंबईची लाइफलाइन म्हटले जाते , हजारो जणांचे पोट भरण्यासाठी वेळेवर कामावर पोचवण्याचे , स्वस्त प्रवासाचे साधन ! आणि कधी या लांबच्या प्रवासात , मुंबईच्या मुसळधार पावसात अडकून पडलेल्यांना , किंवा नुसताच कधीतरी टाईमपास करताना , जिभेला आणि पोटाला तृप्त करणारा वडापाव हा सुद्धा कुठल्या लाईफलाईन पेक्षा एका इंचानेही कमी नाही असे मी म्हणेन !
या वडापावचा जन्म मुंबईतला , आणि नंतर त्याची पसरलेली प्रसिद्धी त्याला सर्वदूर घेऊन गेली , अगदी साता समुद्रापार ! म्हणूनच वडापाव म्हटले की डोळ्यांसमोर उभी राहते , धडधडणारी लोकल, सी एस टी स्टेशनाच्या बाहेर लावलेल्या घडाळ्याच्या काट्यावर धावणारी माणसे , मध्यरात्री सुद्धा गाड्यावर पंप मारत पेटवलेल्या स्टोव्हवरील कढईत दणादणा उकळणाऱ्या तेलात तळलेले गरमागरम वडे चटकन वर्तमानपत्रात गुंडाळून खायला देणारी माणसे … आमच्या शालेय जीवनात आणि इंजिनीरिंग कॉलेजात असताना वडापाव खाण्यासाठी एक दिवस तरी जाणूनबुजून घरी डबे विसरले जायचे . त्या काळी २ ते ३ रुपयांचा वडापाव आज १५ रुपयांचा जाहला तरी त्याची ओढ काही कमी नाही झाली ! एरवी आईच्या हातचे जेवण म्हणजेच स्वर्गसुख मानणारे आम्ही वडापाव बनवणाऱ्याला मात्र मास्टर शेफ मानायचो !
तसे बटाटेवडे हे महाराष्ट्रीयन खाद्यसंस्कृतीतील तळणीच्या प्रकारात मोडणारे व्यंजन ! परंतु त्याची पावासोबत गट्टी जमली ती मुंबईच्या गिरणी कामगारांची भूक चटकन भागवावी म्हणूनच ! दादर स्टेशनच्या बाहेर किरकोळ खाद्यपदार्थ विकणारे अशोक वैद्य नावाचे मध्यमवयीन गृहस्थ .. परिस्थिती तशी हातातोंडाशी गाठ पडण्याइतकीच ! ती वेळ होती मुंबईसह संयुक्त महाराष्ट्र झालाच पाहिजे, या चळवळीची ! शिवसेना प्रमुख बाळासाहेब ठाकरे यांच्या क्रांतिवादी विचारांचे वारे जोरात वाहू लागले होते . मुंबईच्या विकासासाठी मराठी माणसाने आपली कंबर कसून फक्त कोणाची चाकरी न करता , स्वतःही स्वतंत्र व्यवसायांत उतरले पाहिजे असे बाळासाहेबांचे ठाम मत होते ! मनाने शिवसैनिक असणारे अशोक वैद्य आपल्या धंद्यात काय नवीन सुधारणा करता येतील या प्रयत्नात नेहमीच असत . अशाच प्रयत्नात असताना आपल्या बाजूच्या गाड्यावर आम्लेट पाव विकणाऱ्या माणसाकडून प्रेरणा घेऊन त्यांनीही आपले खमंग वडे पावासोबत विकण्याचे ठरवले . महाराष्ट्रीयन माणूस हा तिखट प्रेमी .. मग लसूण मिरची आणि खोबऱ्याची झणझणीत चटणी पावाला लावून , झाला ना ह्या वडापावचा जन्म, १९६६ मध्ये !
ही पूर्ण गोष्ट वाचण्यासाठी या लिंकवर पहा
पूर्वी फक्त २० पैशांचा मिळणारा हा वडापाव आजही गरीब श्रीमंत असा भेद न करता सगळ्यांच्या वेळेला उपयोगी पडतो . माझी शाळा दादरला आणि दादर ईस्ट ला असलेले आयडियल हे फार जुने पुस्तक भांडार ! तिथे शालेय पुस्तके , कादंबऱ्या, लागणारी स्टेशनरी घेण्यासाठी आईबरोबर वारंवार जाणे व्हायचे . तिथेच छबिलदास शाळा आहे , आई माझी इथे शिकलेली ! म्हणूनच तिथे समोरच मिळणारा श्रीकृष्ण वडापाव जो छबिलदास वडापाव म्हणून प्रसिद्ध आहे , तिथे आम्ही दोघी न चुकता वडापाव खायचो ! माझा हा आवडता वडापाव , गोल गोल हा भला मोठ्ठा आणि त्यानंतर ठरलेली कैलास मंदिराची लस्सी ! उगीच नाही म्हणत “आई ही तुमची पहिली मैत्रीण असते” ! आता हल्लीच मुंबईला आईकडे जाणे झाले , तिला घेऊन कीर्ती कॉलेजच्या समोर असलेला प्रसिद्ध ” अशोक वडापाव ” खायला गेले होते . मस्त भरपूर चुरा घातलेला चविष्ट वडापाव , हा वडापाव मुंबईच्या प्रसिद्ध वडापावपैकी एक आहे हां . कधी गेलात दादर बाजूला तर नक्की भेट द्या !
तसेही गणपतीत खूप गोड खाणे झालेय तर जरा चव पालट म्हणून होऊन जाऊ दे की झणझणीत वडा पाव !
अन्य मराठी पाककृतींचा आस्वाद घेण्यासाठी इथे click करा
- अर्धा किलो बटाटे ५०० ग्रॅम्स , स्वच्छ धुऊन , उकडून
- १ लादी पाव
- ६-७ हिरव्या मिरच्या
- १ टीस्पून जिरे
- दीड इंच आल्याचा तुकडा
- १२-१५ लसणीच्या पाकळ्या
- १०-१२ कढीपत्ता
- १ टीस्पून मोहरी
- ३-४ मेथी दाणे
- पाव टीस्पून हिंग
- १ टीस्पून हळद
- पाव टीस्पून साखर
- १ टीस्पून लिंबाचा रस
- मीठ चवीनुसार
- अर्धा कप बारीक चिरलेली कोथिंबीर
- तेल
- बेसनाच्या घोळासाठी :
- १ कप = १०० ग्रॅम्स बेसन
- २ टेबलस्पून तांदळाचे पीठ
- अर्धा टीस्पून ओवा
- १ टीस्पून हळद
- १ टीस्पून मीठ
- पाणी गरजेनुसार
- इतर साहित्य:
- हिरवी चटणी
- चिंचेची चटणी
- सर्वप्रथम आपण एक पण गरम करून त्यात बेसन भाजून घेऊ . बेसनाचा रंग बदलू देऊ नये , म्हणून ते मंद आचेवर फक्त १ ते २ मिनिटे भाजून घ्यावे . खमंग सुवास दरवळला की गॅसवरून उतरवून एका ताटलीत काढावे .
- टीप : बेसन भाजल्याने त्याची चव खुलते आणि पदार्थ खुसखुशीत होतो.
- बेसन थंड झाले की एका मोठ्या भांड्यात घेऊन त्यात तांदळाचं पीठ , ओवा, हळद, १ टीस्पून मीठ घालून एकत्र करून घ्यावे. त्यात १ टेबलस्पून कडकडीत गरम तेल घालून मिसळावे .
- टीप: गरम तेलाचे मोहन घातल्याने वड्याचे आवरण कुरकुरीत बनते .
- एकदम पाणी न घालता थोडे थोडे पाणी घालून बेसनाचा घोळ बनवून घ्यावा . जास्त पातळ किंवा जास्त घट्ट नसावा. चमच्यावर पातळ थर बसेल इतक आवरण सरसरीत असावे, त्यासाठी मी १ कप पाणी वापरले आहे . हे बेसनाचे मिश्रण चांगले ७-८ मिनिटे फेटून घ्यावे. मग ते किमान १५ मिनिटांसाठी झाकून ठेवावे .
- बटाटे सोलून त्यांना किसणीने किसून घ्यावेत . असे केल्याने बटाटे एकसारखे किसले जातात व त्यातील जर टणक भाग राहिला असेल तर तो बाजूला काढून टाकता येतो. यामुळे बटाटेवड्यांना एक स्मूथ टेक्सचर येते .
- मिक्सरमधून हिरव्या मिरच्या, लसूण ,आले आणि जिरे पाणी न घालता जाडसर वाटून घ्यावे.
- बटाटेवड्यांचे सारण बनवण्यासाठी एका कढईत दीड टेबलस्पून तेल तापवून त्यात मोहरी, मेथी , कढीपत्ता , हिंग यांची फोडणी देऊन १-२ मिनिटे परतून घ्यावे. त्यात हिरवा मसाला घालून त्याचा कच्चेपणा जाईपर्यंत परतून घ्यावा.
- आता हळद व थोडी चिरलेली कोथिंबीर घालून १-२ मिनिटे तेलात परतावी.
- किसलेले बटाटे , साखर आणि चवीपुरते मीठ घालून नीट एकत्र करून घ्यावे . हे मिश्रण २-३ मिनिटे परतावे. आता लिंबाचा रस , उरलेली कोथिंबीर घालून ढवळून गॅस बंद करावा. हे सारण थंड होऊ द्यावे.
- बटाट्याच्या सारणाचे आपल्याला हव्या त्या आकाराचे गोळे बनवून चपटे वडे थापून घ्यावेत.
- वडे तळण्यासाठी कढईत तेल मध्यम आचेवर चांगले तापवून घ्यावे. तेल तापले की पहिल्यांदा त्यात चमच्याने बेसनाचा घोळ बुंदीच्या आकाराएवढा पसरवून चुरा तळून घ्यावा . हा चुरा आपण पावातही घालणार आहोत व चटणी बनवतानाही वापरणार आहोत. सोनेरी रंगावर चुरा तळून घ्यावा .
- बटाटेवडे बेसनाच्या घोळात नीट बुडवून कढईच्या कडेने अलगद तेलात सोडावेत . मंद ते मध्यम आचेवर २-३ मिनिटे दोन्ही बाजूंनी खरपूस तळावेत.
- वडापावच्या चटणीसाठी एका मिक्सरच्या भांड्यात , दीड टीस्पून काश्मिरी मिरची पूड, ५-६ लसणीच्या पाकळ्या , थोडे मीठ आणि पाऊण कप तळलेला चुरा घालून पाणी न घालता जाडसर वाटून घ्यावी.
- वडापाव खायला देताना पाव सुरीने मध्यभागी कापावे , त्यावर हिरवी चटणी, चिंचेची चटणी , वडापाव चटणी लावून पावात चुरा घालावा . वडा घालून आपला वडापाव तयार ! सोबत तळलेली हिरवी मिरची द्यायला विसरू नये !
विडिओ पाहण्यासाठी खाली क्लिक करा
Leave a Reply